Witryna ta powstała dzięki uprzejmości Jacka Tejchmy, który zechciał udostępnić teksty własnego autorstwa, opracowane z myślą o przewodniku po markowskim skansenie. Internetowy przewodnik powstał w oparciu o wersję drukowaną, wydaną w 2002 roku. Fotografie, specjalnie dla potrzeb internetowego przewodnika, wykonał Michał Rut. Obu Markowiakom za dotychczasową współpracę składam serdeczne podziękowania.

Mateusz Homa       

       W roku 1979 powołano do życia Towarzystwo Przyjaciół Markowej. Nadrzędną ideą działalności Stowarzyszenia stało się dokumentowanie przeszłości rodzinnej wsi, a cel postanowiono zrealizować przez zachowanie dla potomnych tradycyjnej zagrody chłopskiej. Do realizacji tego przedsięwzięcia posłużyły metody sprawdzone przy konstruowaniu dużych polskich muzeów skansenowskich.
       Grupa działaczy społecznych na czele z prezesem Towarzystwa Tadeuszem Rutem własnymi siłami, przy niewielkim wsparciu merytorycznym doprowadziła w roku 1985 do udostępnienia dla społeczeństwa Zagrody - Muzeum złożonej z chałupy, stajni i wiatraka. To niewielkie muzeum na wolnym powietrzu w założeniu miało w każdym aspekcie reprezentować dawne życie Markowian, szczególnie to z początku XX wieku, kiedy można jeszcze było mówić o tradycyjnej kulturze ludowej na wsi galicyjskiej. Koncepcja ochrony ludowej architektury z powodzeniem została poszerzona o ratowanie kultury materialnej i dokumentowanie przejawów kultury duchowej, obrzędowości i wiejskiej religijności. Efektem tych prac stały się wystawy tematyczne prezentujące markowskie rzemiosło i strój ludowy. Z biegiem lat pierwotny projekt skansenu ulegał stałym przekształceniom. Z czasem na 34-ro arowej działce podarowanej Towarzystwu przez Urząd Gminy w Markowej zajęła miejsce stodoła dopełniająca programu kmiecej zagrody dodatkowo uzupełnionej w 1995 roku przez sołek - spichlerz na zboże. W drugiej połowie lat 80-tych przeniesiono na teren skansenu biedniacką z chlewikiem.
       W efekcie Towarzystwo stało się posiadaczem jedynego w skali kraju tak dużego, społecznego skansenu - Muzeum powstało czynem Markowian. Chałupy i budynki gospodarcze są w przewadze urządzone w sposób nawiązujący do tradycji z początku XX wieku. Niektóre pomieszczenia spełniają z konieczności funkcje wystawiennicze. Działania te wynikają z dobrze pojętych chęci jak najpełniejszego przedstawienia bogactwa markowskiej, tradycyjnej kultury materialnej z uwzględnieniem aspektów życia codziennego i świątecznego. Jak mało gdzie, historyczne obiekty przez ich codzienne użytkowanie nabierają wyjątkowych cech autentyczności.
       Markowski skansen to muzeum wsi uwzględniające zabudowę i układ przestrzenny charakterystyczny dla tego terenu i tego typu osadnictwa w rejonie łańcucko - przeworskim . Prezentowane obiekty w sposób wierny odtwarzają układ zagrody kmiecej znamienny dla tej grupy społecznej na terenie Markowej. Ograniczona powierzchnia ekspozycyjna sprawiła, że usytuowanie budynków biedniackich z konieczności nastąpiło w bezpośredniej bliskości zabudowań kmiecych. W ogólnej ocenie zwiedzającego, najważniejszym jest jednak fakt zlokalizowania w obrębie Muzeum zagród reprezentujących dwie skrajne grupy społeczne: bogaczy i biedaków.
       Zamiarem Towarzystwa jest utrzymanie i pielęgnacja dotychczasowego dorobku oraz stałe poszerzanie muzealne ekspozycji o nowe nabytki ludowego budownictwa. Okazję ku temu czynią wyjątkowo w skali Polski zachowane na terenie Markowej budowle przysłupowe. Zasadnym przedstawia się pozyskanie i sytuowanie na dodatkowo przejętym terenie trzech obiektów przysłupowych z myślą o różnym przeznaczeniu w przyszłości. Istotnym w tym działaniu jest możliwość uchwycenia tego typu architektury w jej historycznym rozwoju. W efekcie markowski skansen miałby szansę stać się pierwszym i jedynym muzeum budownictwa przysłupowego w Europie. Szczegółowa realizacja tych planów zakłada poszerzenie ekspozycji o zębową kuźnię z pełnym wyposażeniem, małą ekspozycję sakralną, obszerną chałupę przysłupową spełniającą funkcje recepcyjno - gastronomiczne. Posadowienie zagrody czworobocznej z budynkami przysłupowymi z lat 20-tych XX wieku umożliwiłoby uporządkowanie i stałą ekspozycję zbiorów tematycznych archiwum fotograficznego i historycznego (profesjonalnie urządzone archiwum fotograficzne jest głównie zasługą Antoniego Tejchmy mieszkającego w Warszawie). Przedsięwzięcia te stwarzają szansę niepowtarzalną dla całego społeczeństwa Markowej i obliczone muszą być na co najmniej kilka lat. Niezbędnym dla ich urzeczywistnienia będzie przychylność lokalnych władz samorządowych i wojewódzkich, a także merytoryczne wsparcie zaprzyjaźnionych muzeów i autorytetów w dziedzinie ochrony budownictwa ludowego.
       Aktualnie Muzeum Wsi Markowa udostępnia zwiedzającym siedem w pełni wyposażonych obiektów.